Οι Ηρωες της εθελοθυσίας της Ιεράς Μονής Αρκαδίου το 1866, τιμήθηκαν από εκατοντάδες αθλητές, Έλληνες και ξένους, και με συναρπαστικούς αγώνες

Κρήτη μου, το Αρκάδι σου θα λάμπει στους αιώνες

και θα μαθαίνει τους λαούς, πώς γίνονται οι αγώνες

Οσο η μνήμη δεν ξεθωριάζει τα σημαντικά γεγονότα, οι πρωταγωνιστές τους παραμένουν ζωντανοί. Τούτο ισχύει και για τους, περίπου, 850 Ελληνες -κυρίως Κρητικούς, αλλά και Μανιάτες- που στις 8 Νοεμβρίου (ή στις 9, οι απόψεις των ιστορικών διίστανται) του 1866, αψήφησαν τον θάνατο και, πρωτοστατούντος του καπετάν Κωσταντή Γιαμπουδάκη (ή, κατά άλλους, του Εμμανουήλ Αναγνώστου Σκουλά) και χοροστατούντος του ηγούμενου, Γαβριήλ Μαρινάκη, ανατίναξαν την Ιερά Μονή Αρκαδίου για να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων πολιορκητών, συμπαρασύροντας στον θάνατο εκατοντάδες εχθρούς. Περίπου 1.500 (σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς, περί τους 3.000) ήταν οι νεκροί και τραυματίες Τούρκοι.

Την εθελοθυσία αυτή τίμησαν στο Ρέθυμνο, για 84η φορά, εκατοντάδες αθλητές και αθλήτριες από όλη την χώρα, αλλά και ξένοι, μέσω της συμμετοχής τους στους αγώνες «Αρκάδια».

Ο συναγωνισμός ήταν έντονος και στα δύο βασικά αγωνίσματα του προγράμματος: τον Αρκάδιο δρόμο (Ιερά Μονή - στάδιο Σοχώρας, 22,6 χλμ.) και, κυρίως, στο Κρητικό βόλι, όπου είχαμε νέο νικητή έπειτα από πολλά χρόνια στην κατηγορία των νεότερων ανδρών (γεννημένοι το 1975 και μετέπειτα), αλλά και στους διαχρονικούς.

Ο Γιάννης Δαμανάκης (αριστερά) πέρσι έχασε την πρώτη θέση στον Αρκάδιο δρόμο σχεδόν στα τελευταία μέτρα από τον Αντώνη Κωστάκη, ο οποίος εφέτος προτίμησε να τρέξει στα 6.000 σε δημόσιο δρόμο, όπου τερμάτισε 1ος. Ετσι, λοιπόν, ο Δαμανάκης κυριάρχησε σχετικά εύκολα. «Μάχη» έγινε για το ασημένιο μετάλλιο, με τελική επικράτηση του Εμμανουήλ Συλλιγνάκη επί του Χρήστου Αγνουσιώτη. Πολύ άνετη ήταν η νίκη της δεύτερης του περσινού αγώνα, Καρολίνας Σαλάσα (αριστερά κάτω) στις γυναίκες. Και εδώ ο συναγωνισμός ήταν συναρπαστικός για την 2^η θέση, την οποία τελικά κατέκτησε η Θεοδώρα Καπλάνη μπροστά από την Μίνα Τακμάκη.

Πέρσι ο, τότε 48ετής, παλαιός πρωταθλητής της σφαιροβολίας, Γιάννης Βασιλόπουλος λίγο έλειψε να ηττηθεί στο Κρητικό βόλι από τον, κατά 15 χρόνια νεότερό του και φίλο του, Παναγιώτη Τσιρίβα. Εφέτος ο Τσιρίβας δεν πήγε στο Ρέθυμνο, αλλά ο μόνιμος νικητής των πολλών τελευταίων ετών (από το 2014) στην κατηγορία των ανδρών, βρήκε σπουδαίο αντίπαλο στο πρόσωπο του 21 ετών εξαιρετικού δισκοβόλου (έχει ρεκόρ 57,25μ.), Αρτέμη Αδαμάκη, που τελικά «έσπασε» το αήττητο του Βασιλόπουλου.

Οι ταχύτεροι Αρκαδιοδρόμοι σε άνδρες και γυναίκες. Την απονομή στις γυναίκες έκανε ο δήμαρχος Ρεθυμνιωτών, Γιώργος Μαρινάκης.

Αλλά πώς; Στην 2^η προσπάθεια ο Αδαμάκης ρίχνει 14,44μ. Απαντάει με 14,46μ. ο Βασιλόπουλος (που πέρσι είχε επικρατήσει με 14,29μ.) στην 3^η και διευρύνει την διαφορά, με 14,78μ. στην 5^η. Ο Αδαμάκης ανεβαίνει στα 14,76μ. Ο Βασιλόπουλος, αισθανόμενος ότι «τα είχε δώσει όλα», δεν ρίχνει στην 6^η βολή και ο Αδαμάκης στέλνει την σφαίρα των 7,26κ. στα 14,99μ. Μια νέα εποχή αρχίζει; Πιθανόν…

Τρίτος, για άλλη μία χρονιά, αναδείχθηκε ο πανύψηλος παλαιός διεθνής… δρομέας των 400μ., Μανώλης Σφακιανάκης, που πάντα αγωνίζεται φορώντας την παραδοσιακή κρητική ενδυμασία. Εριξε ακριβώς όσο και το 2023: 13,51μ.!

Απόντων του νικητή των τελευταίων ετών, Νίκου Μοσχονά, του πολυνίκη του θεσμού στην κατηγορία ανδρών (και κατόχου της καλύτερης επίδοσης όλων των εποχών, με 17,88μ.), του 70χρόνου, πλέον, παλαιού πρωταθλητή Ελλάδος στην σφυροβολία και στην σφαιροβολία και παγκόσμιου πρωταθλητή βετεράνων (μάστερς), Βασίλη Μαγγανά, και άλλων, ο Γρηγόρης Δέδες επικράτησε στην κατηγορία των βετεράνων έπειτα από «μάχη» με τον εκπληκτικό, Μανώλη Παττακό: 10,35μ. έναντι 10,26μ., με όργανο 5κ.
«Θετικά μηνύματα για το μέλλον του αγωνίσματος εξέπεμψε ο αγώνας στο Κρητικό βόλι» γράφαμε πέρσι. Δυστυχώς, όμως, εφέτος διαψευστήκαμε. Τότε είχαν αγωνισθεί  εννέα «νεαροί» άνδρες 

Οι τρεις καλύτεροι άνδρες στο Βόλι.

και άλλοι τόσοι βετεράνοι. Και τούτο, παρά την απουσία κάποιων «μόνιμων» αγωνιζόμενων (του Βασίλη Μαγγανά, του υπογράφοντος, ο οποίος έως και το 2022 είχε μετάσχει... 41 φορές στους αγώνες από το 1975, και του Βασίλη Σπανδάγου). Εφέτος συναγωνίσθηκαν μόνο πέντε σε κάθε κατηγορία. Αλλά και στον αγώνα των δημοτικών σχολείων υπήρξε μείωση: Επτά αγόρια κι ένα κορίτσι, έναντι οκτώ μαθητών και τριών μαθητριών πέρσι. Να ελπίζουμε, πάντως, πως αυτά τα παιδιά θ’ ανεβαίνουν στο βάθρο για να ρίξουν και όταν μεγαλώσουν; Με την ελπίδα ζούμε…
Θα επαναλάβουμε, πάντως, ό,τι γράφουμε τα τελευταία χρόνια: Ο χρόνος αποτελεί σχεδόν ακαταγώνιστο αντίπαλο των αθλητών, ειδικά των μεγαλύτερων. 

Οι κορυφαίοι στο Κρητικό βόλι μετά την απονομή των επάθλων.

Ο Γρηγόρης Δέδες.

Αυτό ίσως θέσει εν αμφιβόλω την μελλοντική συμμετοχή τών, ας το πούμε έτσι,... ηλικιωμένων αθλητών, οι οποίοι εδώ και χρόνια παίρνουν μέρος στους αγώνες. Το 2017 έγινε το πρώτο μεγάλο, σημαντικότατο, βήμα, με την καθιέρωση χωριστής κατηγορίας βετεράνων 50 ετών και άνω, οι οποίοι ρίχνουν μ’ ελαφρύτερο όργανο. Τώρα έρχεται η ώρα για το επόμενο, καθότι πολλοί από τους αθλητές αυτούς πέρασαν προ πολλού τα 60. Μοιραία, λοιπόν, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, δεν είναι εις θέση να συναγωνισθούν τους, κατά 15-20 χρόνια, νεότερους.
Τι μπορεί να γίνει, χωρίς ν’ αλλάξει το παραμικρό σε ό,τι αφορά τις απονομές; Απλούστατα, οι βετεράνοι άνω των 50 θ’ αγωνίζονται με το όργανο της κατηγορίας τους

Η έκπληξη των αγώνων: Μανώλης Παττακός.

(6κ. για τους έως και 59 ετών, 5κ. για τους έως 69, 4κ. για τους έως 79 και 3κ. για τους 80 και πάνω) και η κατάταξη θα καθορίζεται με βάση την διεθνή βαθμολογία. Τρία μετάλλια απονέμονται τώρα για τους βετεράνους, τρία θ’ απονέμονται και στο μέλλον. Το θέτουμε ξανά ως προβληματισμό για τους διοργανωτές.

Τ’ αποτελέσματα:

ΑΡΚΑΔΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ
ΑΝΔΡΕΣ: Ιωάν. Δαμανάκης 1 ώρα 19’59’’, Εμμ. Συλλιγνάκης 1:22’35’’, Χρ. Αγνουσιώτης 1:22’42’’, Γρ. Παπανδεράκης 1:25’07’’, Μαν. Μαγκαφουράκης 1:25’39’’, Θωμάς Παπαδάκης 1:28’06’’ (1^ος Ρεθεμνιώτης).
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Καρολίνα Σαλάσα 1:42’20’’ (21^η γενικής), Θεοδ. Καπλάνη 1:47’38’’ (28^η), Μ. Τακμάκη 1:47’52’’ (29^η), Μαλ. Κοντογιαννάκη 1:53’35’’ (38^η), Αννα Βαχουθιανάκη 1:54’28’’ (40^η), Αξελ φαν Μπόντε 1:55’42’’ (41^η), Μαρίνα Φλουρή 1:58’10’’ (47^η - 1^η Ρεθεμνιώτισσα).
Τερμάτισαν 147 αθλητές, 115 άνδρες και 32 γυναίκες.

6.000μ.:
ΑΝΔΡΕΣ: Αντ. Κωστάκης 20’38’’8, Γ. Κουτρούλης 20’51’’6, Ν Βλάχος 21’03’’1, Χαρ. Μπαλωμενάκης 21’59’’6, Σάιμον Μάδερ 22’40’’6, Βασ. Κοκολάκης 23’12’’3.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Μαρ. Νικολακάκη 22’36’’3 (5^η γενικής), Θ. Μοναχού 25’54’’9 (20^η), Μαρίτα Παπαβασιλείου 25’58’’2 (21^η), Νεκτ. Παρινού 26’26’’8 (28^η), Αννα Βογιατζάκη 27’57’’3 (43^η), Παρασκευή Αδάμ 28’24’’8 (46^η).
Στον τερματισμό έφθασαν169 άνδρες και 114 γυναίκες, συνολικά 283 δρομείς.

2.000μ. ΜΑΘΗΤΩΝ - ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
ΑΓΟΡΙΑ: Ανδρ. Δασκαλάκης (3^ο ΓΕΛ Ηρακλείου), Παν. Παπαδόπουλος (2^ο ΓΕΛ Ρεθύμνου), Αρ. Δαφέρμος (4^ος ΓΕΛ Ρεθ.).
ΚΟΡΙΤΣΙΑ: Βασ. Τούντα (1^ο  ΕΠΑΛ Ηρακλείου).

2.000 ΜΕΤΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ - ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ
ΑΓΟΡΙΑ: Π. Ζαχαριουδάκης (Μουσικό Ρεθύμνου), Μοχ. Καντάμ (3^ο), Ν. Ανυφαντάκης (1^ο).
ΚΟΡΙΤΣΙΑ: Αλεξ. Σμυρνάκη (1^ο Ηρακλείου), Βασ. Καρατζόγλου (Εδεσσας), Μαρ. Παραγιουδάκη (3^ο Ρεθ.).

1.000μ. ΜΑΘΗΤΩΝ - ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
ΑΓΟΡΙΑ: Αντ. Λουκάκης (14ο), Γ. Ορφανουδάκης (2ο), Μαν. Βολακάκης (7^ο).
ΚΟΡΙΤΣΙΑ: Αθηναΐς Χρηστάκη (3^ο), Αθ. Πετρογιαννάκη (Γερανίου), Εμμ. Βασιλάκη (3^οο).

1.000μ. αθλητών - αθλητριών με αναπηρίες: Χρ. Καντζηλάκης, Ανδρ. Καλαϊτζάκης, Κων. Γαροφαλάκης.

Οι γεροί... γέροι του Κρητικού βολιού στο βάθρο των νικητών.

Ο... γηραιότερο ρίπτης του αγώνα, Ν. Κωνσταντόπουλος. 

ΚΡΗΤΙΚΟ ΒΟΛΙ
ΑΝΔΡΕΣ (έως και 49 ετών - όργανο βάρους 7,26κ.): Αρτ. Αδαμάκης (Ελευθέριος Βενιζέλος - 2003) 14,99, Ιω. Βασιλόπουλος (Πανιώνιος - 1975) 14,78, Μαν. Σφακιανάκης (Ο.Κ.Α. Πρέβελη - 1979) 13,51, Ανδρ. Γεωργόπουλος (Ο.Κ.Α. Αρκάδι - 1976, παλαιός καλός αθλητής της άρσης βαρών) 10,85, Στ. Λαμπρινός (Σ.Δ.Υ. Ρεθύμνου - 1980) 9,60.
Βετεράνοι (50 ετών και άνω - 5 κιλά): Γρ. Δέδες (Πανελλήνιος Γ.Σ. - 1959) 10,35, Μαν. Παττακός (Π.Ε.Δ.Α.Σ. Μίνως - 1962) 10,26, Ανδρ. Μπενάκης (Ο.Κ.Α. Αρκάδι - 1964) 8,96, Νικ. Κωνσταντόπουλος (Α.Ο. Π. Φαλήρου - 1955, ο… γηραιότερος αθλητής του αγώνα στην... 42η συμμετοχή του στ’ Αρκάδια) 8,02, Αντ. Πολάκης (Κύδων Χανίων - 1966) 7,00.

Το μέλλον (ευελπιστούμε) του Κρητικού βολιού στο βάθρο των νικητών.

ΜΑΘΗΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ (3κ.)
ΑΓΟΡΙΑ: Τ. Ταταράκης (14^ο) 8,42, Ματθαίος Σκουλούδης (15^ο)
7,78, Ν. Κωνσταντουδάκης (14^ο) 7,62, Δημ. Παυλάκης (14^ο) 7,35, Μαν. Βαρότσης (14^ο) 7,09, Οδ. Καλλιτσουνάκης (15^ο) 6,85, Βαγγ.
Δερμιτζάκης (14^ο) 6,77.
ΚΟΡΙΤΣΙΑ: Βαλ. Βροντάκη (15^ο) 5,98.

Οι... Κρητικοβολίστες, μικροί, μεγάλοι και μεγαλύτεροι, με τις κριτές του αγώνα. 

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΒΑΔΙΣΜΑ (Ι.Μ. Αρκαδίου - στάδιο Σοχώρας):
ΑΝΔΡΕΣ: Κων. Μανατάκης 3:01’49’’, Ηλ. Αμπατζίδης 3:02’35’’, Θοδ. Μαστοράκης 3:02’38’’.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Αναστ. Βασιλειάδου (6^η γενικής)3:03’08’’, Κατ. Κουτάκη (8^η)3:04’19’’ , Αννα Πενθερουδάκη (10^η) 3:10’31’’.
Τερμάτισαν 18 άνδρες και 14 γυναίκες.

Ολοι (και ο εκ των βασικών υπεύθυνων της διοργάνωσης, Ανδρέας Κουρμούλης, που ευελπιστούμε ότι θα επανεμφανισθεί στο Κρητικό βόλι έπειτα από χρόνια) δώσαμε ραντεβού για τις 1 και 2 Νοεμβρίου 2025. Εις το επανιδείν...

*Οι φωτογραφίες από το Κρητικό βόλι και όλες των απονομών είναι της αρχιτέκτονος - πολεοδόμου, διακοσμήτριας και σκηνογράφου - ενδυματολόγου, Αννας Μάινα. Την ευχαριστούμε για την συμβολή της στην συγγραφή του θέματος.

*Η εκτενέστερη αναφορά στο Κρητικό βόλι σε σχέση με τους αγώνες δρόμου, οφείλεται στο ότι είναι το παραδοσιακό αγώνισμα της Κρήτης, το οποίο διεξάγεται σχεδόν αποκλειστικά στο νησί και σε κάποιους αγώνες διαχρονικών αθλητών στην Αττική, με πρωτοβουλία κυρίως του υπογράφοντος, αλλά και του Βασίλη Μαγγανά.

Στις 2 και 3 Νοεμβρίου, με τα 84α «Αρκάδια», θα τιμηθούν στο Ρέθυμνο οι αθάνατοι, στη συλλογική μνήμη, ήρωες της Ιεράς Μονής Αρκαδίου

<

Ηταν 8 του Νοέμβρη (κατ’ άλλους ιστορικούς, στις 9) του 1866, όταν εκατοντάδες Κρητικοί και άλλοι Ελληνες, κυρίως Μανιάτες, αψήφησαν τον θάνατο και αποφάσισαν να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων πολιορκητών. Ανατίναξαν την Ιερά Μονή Αρκαδίου, παίρνοντας μαζί τους στον άλλο κόσμο και πάρα πολλούς Τούρκους. Ο καπετάν Κωσταντής Γιαμπουδάκης, σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία (ή, κατά άλλη άποψη, ο Εμμανουήλ Αναγνώστου Σκουλάς), πρωτοστατούντος και χοροστατούντος του ηγούμενου, Γαβριήλ Μαρινάκη, έθεσε το πυρ. Σκοτώθηκαν περί τους 800-850 Ελληνες. Μαζί και ο ηγούμενος. Περίπου 1.500 (με άλλους υπολογισμούς, περί τους 3.000) ήταν οι νεκροί και τραυματίες Τούρκοι.

Οι άνθρωποι λησμονούνται όταν τους ξεχνούν. Και τους ήρωες της Ι. Μ. Αρκαδίου δεν τους ξεχνούν. Ούτε οι Κρητικοί ούτε οι άλλοι Ελληνες. Παραμένουν στην συλλογική μας μνήμη. Τούτο θα επαναβεβαιωθεί, μέσω της συμμετοχής στις εκδηλώσεις των 84ων «Αρκαδίων» στις 3 και 4 Νοεμβρίου, εκατοντάδων αθλητών από την Κρήτη και όλη την Ελλάδα. Το φθαρτό σώμα των ηρώων εκείνων δεν υπάρχει πια, αλλά το πνεύμα τους, η ψυχή τους, εμπνέουν, παραδειγματίζουν και καθοδηγούν τους επιγόνους τους. Ελπίζουμε και τους απογόνους τους. Την υπέρτατη θυσία τους, την σπάνιας γενναιότητας και αυταπάρνησης αυτή πράξη, θα τιμήσουν ξανά στο Ρέθυμνο, οι Ρεθεμνιώτες, η Κρήτη, η Ελλάς ολάκερη, με την τέλεση των ετήσιων αγώνων, «Αρκάδια». Είναι η παλαιότερη και ιστορικότερη διοργάνωση στίβου στην Ελλάδα, εξαιρουμένων, βεβαίως, των πανελληνίων πρωταθλημάτων.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα κλασικά αγωνίσματα των «Αρκαδίων» αγώνων: τον Αρκάδιο δρόμο (Ιερά Μονή Αρκαδίου - στάδιο Σοχώρας, απόστασης 22,6 χλμ.), από την εκκίνηση του οποίου πέρσι είναι η επάνω φωτογραφία, και το Κρητικό βόλι, τον παραδοσιακό τρόπο ρίψης σφαίρας πάνω από βράχο ή τεχνητό βάθρο, ύψους περίπου 0,30-0,35μ. Στην διαδρομή του Αρκάδιου δρόμου θα πραγματοποιηθεί και το δυναμικό βάδισμα. Το πλήρες πρόγραμμα, όπως ανακοινώθηκε από τους διοργανωτές, είναι:

Στον Αρκάδιο δρόμο και στα 6.000μ. αναμένεται να τρέξουν εκατοντάδες αθλητές από όλη την χώρα. Ανάμεσά τους θα είναι και μερικά γνωστά ονόματα των ελληνικών δρόμων αντοχής.

Στο Κρητικό βόλι θα μετάσχει, μεταξύ άλλων, ο νικητής των τελευταίων διοργανώσεων στην κατηγορία των κάτω των 50 ετών, ο 49ετής, πλέον, Γιάννης Βασιλόπουλος, ο οποίος νεότερος είχε ρίξει 17,02μ. σε αυτό το αγώνισμα και υπήρξε πρωταθλητής στην κατηγορία ανδρών στην σφαιροβολία. Αντιθέτως, δεν θ' αγωνισθεί ο παλαιός πρωταθλητής Ελλάδος στην σφυροβολία και στην σφαιροβολία και κάτοχος... 100 μεταλλίων από παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα μάστερς (διαχρονικοί αθλητές), ο 70χρονος, Βασίλης Μαγγανάς, που κατέχει το ανεπίσημο πανελλήνιο ρεκόρ του αγωνίσματος με 17,88μ. Θα ρίξει, όμως, ο βρακοφόρος παλαιός διεθνής αθλητής των... 400μ., Μανώλης Σφακιανάκης, ο οποίος μετέχει κάθε χρόνο στο αγώνισμα. Η φωτογραφία του είναι από το 2022. Εκτός των αγωνισμάτων τού στίβου, θα διεξαχθούν μέσα στο στάδιο του Γάλλου και αγώνες στο πατίνι. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, από τις 2 το απόγευμα του Σαββάτου 2 του μηνός, θα τελεσθούν αγώνες 8.000μ. για αθλητές 20 ετών και μικρότερες αποστάσεις για παιδιά διαφόρων κατηγοριών ηλικίας, αλλά και για ενήλικες.