Ο Νορβηγός θρύλος του χιονιού

Ο σχεδόν μυθικός σκιέρ, Μπγέρν Ντέλι, θεωρείται ο κορυφαίος αθλητής των χειμερινών αθλημάτων

Του Ν. Α. Κωνσταντόπουλου

Υπάρχουν αθλητές - θρύλοι, που έχουν γράψει τ’ όνομά τους στην Ολυμπιακή και στην αθλητική ιστορία με ολόχρυσα γράμματα και στην Ελλάδα είναι σχεδόν παντελώς άγνωστοι. Τους γνωρίζουν μόνο όσοι ασχολούνται με το άθλημά τους. Κι αυτό, υπό συζήτηση για τους νεότερους... Ο Μπγερν Ντέλι, ένας μυθικός σκιέρ με 12 oλυμπιακά μετάλλια (οκτώ χρυσά και τέσσερα ασημένια), είναι θρύλος στη Νορβηγία και ένας από τους πλέον πολυβραβευμένους αθλητές στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, θερινών και χειμερινών.
Με βάση αυτό, αλλά και από το γεγονός ότι έχει κατακτήσει τα περισσότερα χρυσά μετάλλια από κάθε άλλον και στα παγκόσμια πρωταθλήματα του βορινού σκι (αγώνες αντοχής, οι λεγόμενοι «κρος κάντρι», καθότι οι αθλητές αγωνίζονται διασχίζοντας δάση και την ύπαιθρο), πολλοί τον θεωρούν τον σπουδαιότερο αθλητή των χειμερινών αθλημάτων όλων των εποχών. Δικαιολογημένα, αφού είναι έκτος (6ος) στη λίστα με τους κατόχους χρυσών μεταλλίων σε Ολυμπιακούς Αγώνες (θερινούς και χειμερινούς) και πρώτος στους Χειμερινούς, στους οποίους είναι κορυφαίος και στο σύνολο των μεταλλίων.
Ιδιαίτερη σημασία προσδίδει στις επιτυχίες του το γεγονός ότι τα έξι χρυσά και τα τρία ασημένια από τα Ολυμπιακά μετάλλιά του τα συνέλεξε σε ατομικά αγωνίσματα.
Επιπροσθέτως, πρέπει να επισημάνουμε ότι τα 12 μετάλλια τα πήρε σε 15 συμμετοχές του. Είχε δύο 4ες θέσεις, το 1992, στην Αλμπερβίλ (Γαλλία) στα 10 χλμ. και δύο χρόνια αργότερα, στο Λίλεχαμερ (Νορβηγία) στα 50 χλμ. και μόνο μία αποτυχία, όταν το 1998, στο Νάγκανο (Ιαπωνία) τερμάτισε 20ός στα 30 χλμ., εξαιτίας ενός τεράστιου, για την εμπειρία του, λάθους που έκανε στην επιλογή του εξοπλισμού του.
Αξιοσημείωτο, και ίσως αξιοπερίεργο, είναι το γεγονός ότι τη χειρότερη (για την ακρίβεια, τη λιγότερη καλή συγκομιδή του) την έκανε στην πατρίδα του. Τότε κατέκτησε «μόνο» δύο χρυσά και ισάριθμα ασημένια μετάλλια, ενώ και το 1992 και το 1998 πήρε από τρία χρυσά και ένα ασημένιο.

Από μικρός στα σπορ

Γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου 1967 στην πόλη Ελβερουμ, αλλά αργότερα εγκαταστάθηκε στη Νάνεσταντ. Στην ανατροφή του δόθηκε μεγάλη έμφαση στα σπορ, κάτι που συνέβαλε τα μέγιστα για τους κατοπινούς θριάμβους του. Από μικρός έκανε διάφορα: πεζοπορίες, καγιάκ, ψάρεμα, κυνήγι, σκι. Επαιζε και ποδόσφαιρο. Οταν, μάλιστα, ήταν παιδί, επιθυμούσε να γίνει ποδοσφαιριστής.

Ενας προπονητής, όμως, τον προέτρεψε να δοκιμάσει τις ικανότητές του στο βορινό σκι. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το ποδόσφαιρο έχασε κάποιον ταλαντούχο παίκτη. Το βέβαιον είναι πως το βορινό σκι απέκτησε τον κορυφαίο αθλητή του όλων των εποχών. Και τούτο παρότι ως έφηβος ο Ντέλι δεν σημείωσε ιδιαίτερες επιτυχίες.
Ηταν, όμως, πεισματάρης, δούλεψε σκληρά, προόδευε σταδιακά και συνεχώς και, τελικά, κατόρθωσε να προκριθεί για τους αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Η συνέχεια ήταν εντυπωσιακή. Από το 1991, οπότε κατέκτησε τα πρώτα του μετάλλια σε πρωτάθλημα κόσμου, έως και το 1999, ήταν ο κυρίαρχος του κόσμου.
Θριάμβευσε, όπως προαναφέραμε, στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στα πρωταθλήματα κόσμου, αλλά και στα παγκόσμια κύπελλα, μια διοργάνωση που αποτελείται από σειρά αγώνων με βαθμολογία. Ισως γι’ αυτό δε, να απεικονίζει καλύτερα και από τους Ολυμπιακούς και από τα παγκόσμια πρωταθλήματα τον καλύτερο αθλητή. 

Πρόωρο τέλος στην καριέρα του
«Μπγερν Ντέλι, ένας τιτάνας του σκι». Ετσι τον χαρακτήρισε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή. Και δεν είχε άδικο. Ο Ντέλι, μάλιστα, θα μπορούσε να έχει εμπλουτίσει τη συλλογή του και με άλλα μετάλλια, αν δεν αναγκαζόταν να σταματήσει πρόωρα την αθλητική του σταδιοδρομία τον Μάρτιο του 2001, στα 33 του χρόνια, εξαιτίας ενός τραυματισμού στην πλάτη λίγους μήνες νωρίτερα. Και πού. Στο ρόλερ σκι. Ενα άθλημα, το οποίο δεν γίνεται στο χιόνι, αλλά στον δρόμο με πέδιλα του σκι, που έχουν ρόδες... 

Ο Ντέλι πήγε το 1992 στην Αλμπερβίλ με την αίγλη τού πρωταθλητή κόσμου στα 15 χλμ. και, με την εθνική Νορβηγίας, στα 4Χ10 χλμ. Στη Γαλλία θριάμβευσε στα 50 χλμ. και στα 10/15 χλμ. ατομικής καταδίωξης, ενώ βοήθησε την εθνική ομάδα της χώρας του να νικήσει στα 4Χ10 χλμ. Τερμάτισε, δε, 2ος στα 30 χλμ. και 4ος στα 10. 
Μετά δύο έτη (για να μη συμπίπτει το έτος τέλεσης των θερινών με τους χειμερινούς Ολυμπιακούς, η ΔΟΕ αποφάσισε μετά το 1992 οι χειμερινοί να διεξάγονται στο μεσοδιάστημα των θερινών) μέσα στη Νορβηγία, θέλησε να πετύχει κάτι καλύτερο, αλλά δεν τα κατάφερε. Νίκησε στα 10 και στα 10/15 χλμ. σύνθετης καταδίωξης, κατετάγη πάλι 2ος στα 30, τερμάτισε 4ος στα 50, ενώ πήρε ασημένιο μετάλλιο και στα 4Χ10 χλμ. Τη νίκη του στα 10 χλμ. την γιόρτασε στη συνέντευξη Τύπου, κερνώντας τους δημοσιογράφους λικέρ τσέρι, που είχε παρασκευασθεί από κεράσια, τα οποία είχαν μαζέψει ο ίδιος και ο πατέρας του. 
Την Ολυμπιακή του σταδιοδρομία ολοκλήρωσε στην Ιαπωνία το 1998 με τρία χρυσά μετάλλια (10 χλμ., 50 χλμ. και 4Χ10 χλμ.), ένα ασημένιο στα 10/15 χλμ. καταδίωξης και την 20ή θέση στο «καταραμένο», γι’ αυτόν, αγώνισμα, τα 30 χλμ. Στον αγώνα αυτόν έκανε ένα μεγάλο σφάλμα: Διάλεξε λάθος πέδιλα και κερί...

«Το εξπρές της Νάνεσταντ» συνεχίζει τις επιτυχίες
Ηταν απίστευτη η φυσική κατάσταση του Μπγερν Ντέλι. Πώς, άλλωστε, θα μπορούσε να αγωνίζεται για πάνω από δύο ώρες στα 50 χλμ. με τον ρυθμό, με τον οποίον αγωνιζόταν; Δεν αποκλήθηκε άδικα «Ανθρωπος - ρουκέτα» και «Το εξπρές της Νάνεσταντ», από το όνομα της πόλης όπου ζούσε. Κάποτε μετρήθηκε η VO2 (μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου) και κατέρριψε το σχετικό παγκόσμιο ρεκόρ: 96 μιλιλίτρ ανά κιλό σωματικού βάρου, ανά λεπτό. Μάλιστα, αυτό έγινε σε περίοδο που δεν είχε αγώνες. Γι’ αυτό ο διάσημος, στον επιστημονικό κόσμο, φυσιολόγος, Ερλεντ Χεμ, που έκανε το τεστ, δήλωσε πως στην κορύφωση της φόρμας του μπορεί να ξεπερνούσε τα 100 μιλιλίτρ. Για να αντιληφθείτε πόσο επίπονο είναι το άθλημα, αναλογισθείτε μόνο τούτο: Αυτός ο περίφημος Ντέλι, μετά τον τερματισμό του στα 50 χλμ. στους Αγώνες του 1998, κατέρρευσε και επί πέντε λεπτά δεν μπορούσε να σταθεί όρθιος.

Μετά την ολοκλήρωση της αγωνιστικής αθλητικής του σταδιοδρομίας ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις. Το 2011, πάντως, νίκησε στην κατάβαση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του «κίκσλεντ» (φωτογραφία κάτω), ένα είδος ελκήθρου διαδεδομένου στη Νορβηγία. Τον ίδιο χρόνο είχε ανακοινώσει ότι σκόπευε να επανέλθει στην ενεργό δράση, μετέχοντας σε αγώνες αντοχής, χωρίς να έχει υλοποιήσει την... απειλή του.

Και ως επιχειρηματίας είναι επιτυχημένος. Οι επενδύσεις του σε ακίνητα, του απέφεραν περιουσία μεγαλύτερη των 35 εκατομμυρίων ευρώ. Ασχολήθηκε και με την αθλητική μόδα μέσω μιας επιχείρησης με στολές και εξοπλισμό για σκι.
«Τ’ όνειρό μου να γίνω Ολυμπιονίκης ήταν ένα φιλόδοξο όνειρο, που έγινε πραγματικότητα. Τώρα τ’ όνειρό μου είναι να δημιουργήσω τα καλύτερα ρούχα για το σκι. Στη σταδιοδρομία του διδάχθηκα πολλά για τον αθλητικό εξοπλισμό και τα ρούχα, αλλά και για τις επιχειρήσεις», λέει.
Για όλους αυτούς τους λόγους, και για άλλους, ο Ντέλι είναι μια δημοφιλέστατη μορφή στη Νορβηγία. Εκτός των όσων προαναφέραμε, έχει παρουσιασθεί σε διαφημιστικές εκστρατείες, ενώ έχει συμμετάσχει σε μια τηλεοπτική εκπομπή που ονομάζεται Gutta på tur (Γκούτα πο τουρ = Νέοι σε περιοδεία).
Πάνω από όλα, όμως, προσφέρει και κοινωφελές έργο. Υποστηρίζει οικονομικά μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, που εργάζονται για την αντιμετώπιση παθήσεων, όπως η πολλαπλή  σκλήρυνση. Το 2009 έτρεξε στις ΗΠΑ σε αγώνα 54 χλμ., ο οποίος διοργανώθηκε για την συγκέντρωση χρημάτων για την καταπολέμηση της συγκεκριμένης πάθησης. Τερμάτισε 2ος. Η πρώτη θέση κρίθηκε στο φώτο φίνις...  

Ο Μπγερν Ντέλι με αριθμούς

Ολυμπιακοί αγώνες: 1992: 1ος στα 50, στα 10+15 χλμ. σύνθετης καταδίωξης και στα 4Χ10 χλμ., 2ος στα 30 χλμ. 
1994: 1ος στα 10 και στα 10+15 χλμ. σύνθετης καταδίωξης, 2ος στα 4Χ10 χλμ. και στα 30 χλμ.
1998: 1ος στα 10, 50 και στα 4Χ10 χλμ, 2ος στα 10+15 χλμ. σύνθετης καταδίωξης.
Είναι 1ος σε χρυσά μετάλλια σε χειμερινούς Ολυμπιακούς και 6ος γενικά με τους θερινούς. Επίσης είναι 1ος σε σύνολο μεταλλίων στους χειμερινούς και 8ος γενικά. 
Παγκόσμια πρωταθλήματα (1991, 1993, 1995, 1997, 1999): Κατέκτησε, συνολικά, 9 χρυσά, 5 ασημένια και 3 χάλκινα μετάλλια.
Παγκόσμια κύπελλα: Αναδείχθηκε 1ος στη γενική βαθμολογία του βορινού σκι έξι φορές (1992, 1993, 1995, 1996, 1997, 1999). Πέτυχε 46 νίκες, ενώ, συνολικά, ανέβηκε 81 φορές στο βάθρο των μεταλλιούχων.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι προαναφερόμενες θέσεις στις κατατάξεις με τα μετάλλια, είναι προ των χειμερινών Ολυμπιακών αγώνων του 2014. Τότε, στο Σότσι (Ρωσία), τον ξεπέρασε ένας άλλος θρυλικός αθλητής, ο συμπατριώτης του, Ούλε Εϊναρ Μπγέρννταλεν, ο οποίος έφθασε τα 13 μετάλλια (8-4-1) στο δίαθλον (αγώνας αντοχής και σκοποβολή). Από εκεί κι έπειτα επήλθαν και άλλες διαφοροποιήσεις. Η σημαντικότερη αφορά την περίφημη Νορβηγίδα σκιέρ αντοχής, Μάριτ Μπγέργκεν, που έφθασε τα 15 μετάλλια συνολικά (8-4-3) και είναι η πλέον πολυβραβευμένη (σε άνδρες και γυναίκες) στους χειμερινούς Ολυμπιακούς. Ο Ντέλι, πλέον, παραμένει μεν 1ος στα χρυσά μετάλλια σε χειμερινούς Αγώνες και 6ος στο σύνολο Θερινών και Χειμερινών, αλλά, συνυπολογιζομένων και των άλλων, είναι 3ος στους Χειμερινούς και 10ος γενικά. Ολα αυτά πριν από τους Αγώνες του 2022, που διεξάγονται στο Πεκίνο.