Ο Γάλλος επαναστάτης του Μάντσεστερ

Ο Ερίκ Καντονά ήταν μία από τις πιο ιδιαίτερες ποδοσφαιρικές φυσιογνωμίες, που αγαπήθηκε και μισήθηκε όσο λίγοι Του Στάθη Δημολά «1966 was a great year for the British football. Eric was born» (το 1966 ήταν μια υπέροχη χρονιά για το βρετανικό ποδόσφαιρο. Ο Ερίκ γεννήθηκε). Με το διαφημιστικό αυτό σποτάκι, το οποίο τυπώθηκε σε χιλιάδες μπλουζάκια και γέμισε τις πινακίδες στους δρόμους του Μάντσεστερ, θέλησαν οι οπαδοί της Γιουνάιτεντ να εκφράσουν τον θαυμασμό τους προς τον Ερίκ Καντονά. Το γεγονός ότι η Αγγλία το 1966 κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο, μάλλον, μικρή σημασία είχε γι' αυτούς... Ο Καντονά γεννήθηκε στις 24 Μαΐου του 1966 στη Μασσαλία και αποτελεί μια ξεχωριστή προσωπικότητα στον χώρο του ποδοσφαίρου, και όχι μόνο. Επαναστατικός και δραστήριος από μικρή ηλικία, είχε ως πρότυπο τον πατέρα του Αλμπέρ (ήταν υπάλληλος ψυχιατρείου), ο οποίος καταγόταν από τη Σαρδηνία. Ξεκίνησε την καριέρα του ως τερματοφύλακας στην άσημη Καγιόλ, αλλά σύντομα κατάλαβε ότι αυτός ο παθητικός ρόλος δεν του ταίριαζε. Αποφάσισε σύντομα, με την παρότρυνση και του πατέρα του, ν' αλλάξει θέση μέσα στο γήπεδο και να πάρει το παιχνίδι στα... πόδια του. Στα 14 του τον ανακάλυψε ο «αιώνιος» προπονητής της Οσέρ, Γκι Ρου και τον πήρε στην ομάδα του, παρά τις έντονες αντιρρήσεις της μητέρας του, Ζολί, για τον δρόμο της «ξενιτιάς» που έπαιρνε ο γιος της. Ο Καντονά, κάνοντας μερικές εκπληκτικές εμφανίσεις με τα εφηβικά συγκροτήματα της Οσέρ, έπεισε τον προπονητή του να τον χρησιμοποιήσει στην πρώτη ομάδα σε ηλικία 17 χρόνων. Από αυτό το σημείο και μετά αρχίζει μια μικρή «Οδύσσεια» για την σταδιοδρομία του. Μετά δύο μέτριες σεζόν από το '83 μέχρι το '85, ο Καντονά δόθηκε δανεικός στη Μαρτίγκ για ένα χρόνο, όπου δεν αγωνίστηκε ούτε σε ένα παιχνίδι! Ωστόσο, ο Γκι Ρου τον ξαναπήρε στην Οσέρ και του έδωσε την ευκαιρία. Ο Καντονά δεν φάνηκε διατεθειμένος να την αφήσει να πάει χαμένη. Εμεινε δύο χρονιές στην ομάδα και σε 68 εμφανίσεις πέτυχε 21 γκολ. Στο τέλος της δεύτερης περιόδου ήλθε σε σύγκρουση με τον προπονητή του, και όχι μόνο, λέγοντας ότι ούτε εκείνος (ο Γκι Ρου) αλλά ούτε η ομάδα του μπορούν να καλύψουν τις φιλοδοξίες του. Επίσης, τον Αύγουστο του '87, μια μπουνιά στο μάτι του τερματοφύλακα συμπαίκτη του, Μπρουνό Μαρτινί του στοίχισε ένα βαρύτατο χρηματικό πρόστιμο. Την ίδια χρονιά, έκανε και το επίσημο ντεμπούτο του με την eθνική Γαλλίας, στο παιχνίδι με την τότε Δυτική Γερμανία. Η πρόταση της Μαρσέιγ το καλοκαίρι του '88 ήταν ιδανική με 800 εκατ. δραχμές (ρεκόρ για την εποχή) και ο Ερίκ δεν το σκέφτηκε πολύ. Φόρεσε τη φανέλα της και έβαλε πλώρη για, κυριολεκτικά, νέες περιπέτειες. Οι πρώτες του εμφανίσεις με την καινούρια του φανέλα ήταν μέτριες, οι αντιδράσεις του, όμως, στα παιχνίδια, εντυπωσιακές! Μετά την αντικατάστασή του σε ένα ματς, έβγαλε τη φανέλα του και την πέταξε στον διαιτητή, αφού πρώτα τον έφτυσε! Η κίνηση αυτή σχολιάστηκε αρνητικά από τον πρόεδρο της Μαρσέιγ, Μπερνάρντ Ταπί, με αποτέλεσμα να έρθει και ένας δεύτερος δανεισμός για τον Καντονά, αυτή τη φορά για έξι «ήσυχους» μήνες στην Μπορντό. Επόμενος σταθμός του, η Μονπελιέ. Εκεί, μέσα σε ένα χρόνο, πρόλαβε να τσακωθεί μόνο με έναν συμπαίκτη του, αλλά και να πανηγυρίσει ένα Κύπελλο Γαλλίας. Το 1990 επέστρεψε στη Μαρσέιγ, όμως ένας σοβαρός τραυματισμός τον άφησε πολύ πίσω και δεν του επέτρεψε να διεκδικήσει θέση βασικού. Το καλοκαίρι του 1991 υπέγραψε στη Νιμ, αλλά ο απείθαρχος χαρακτήρας του δεν τον εγκατέλειψε. Σε παιχνίδι για το γαλλικό πρωτάθλημα αποβλήθηκε και κλώτσησε την μπάλα στον διαιτητή, με αποτέλεσμα η γαλλική ομοσπονδία να τον τιμωρήσει μ' έναν μήνα εκτός αγωνιστικών χώρων. Η ποινή αυτή, όμως, δεν ήταν αρκετή για τον Καντονά, ο οποίος αποκάλεσε ηλίθιους όλα τα στελέχη της ομοσπονδίας με συνέπεια η ποινή του να τριπλασιαστεί! Ισως εκείνη η απόφαση να έπαιξε τον καθοριστικότερο ρόλο στη μετέπειτα καριέρα του Καντονά. Η αναγέννηση, η αναγνώριση και η αρχή του τέλους  Ο Καντονά τον Δεκέμβριο του 1991 αποφάσισε να σταματήσει το ποδόσφαιρο. Ωστόσο, ο Μισέλ Πλατινί και ένας ψυχαναλυτής τον έπεισαν ν' αναζητήσει την τύχη του στην Aγγλία. Το 1992, η Σέφιλντ Γουέντσντεϊ κινήθηκε για την απόκτησή του, με την προϋπόθεση να τον δοκιμάσει πρώτα. Ο Καντονά το θεώρησε υποτιμητικό και δεν το αποδέχτηκε. Επίσης, απορρίφθηκε από τον Γκρέιαμ Σούνες της Λίβερπουλ. Λίγο αργότερα, η Λιντς έσπευσε να τον αποκτήσει και τα κατάφερε. Ο Γάλλος βοήθησε τη νέα του ομάδα στην κατάκτηση του πρωταθλήματος και από εκείνη τη στιγμή η ζωή του άλλαξε ριζικά. Η μεταγραφή του στη Μάντσεστερ, με 1,2 εκατ. λίρες, ήταν η αρχή ενός ονείρου που κράτησε πέντε χρόνια. Στο «Ολντ Τράφορντ» έγινε ο φυσικός ηγέτης των «κόκκινων διαβόλων» και οδήγησε την ομάδα του σε τέσσερα πρωταθλήματα (1993, 1994, 1996, 1997) και δύο Κύπελλα (1994, 1996). Ο Καντονά, όμως, δεν έλεγε ν' αποτινάξει από πάνω του τον «μανδύα» του κακού παιδιού. Στις 25 Ιανουαρίου 1995, η Μάντσεστερ έπαιζε στο «Σέλχαστ Παρκ» με την Κρίσταλ Πάλας Αποβλήθηκε για ένα μαρκάρισμα εκτός φάσης και στη συνέχεια χτύπησε στο στήθος με μια εναέρια κλωτσιά έναν άτυχο φίλαθλο των γηπεδούχων, τον Μάθιου Σίμονς, που τον αποδοκίμαζε από την κερκίδα. Από εκείνη τη στιγμή, ο Γάλλος, εκτός από τα προσωνύμια «The Red Devil» (ο κόκκινος διάβολος), «The Winner» (ο νικητής), «The Artist» (ο καλλιτέχνης) και «The Traveler» (ο ταξιδιώτης), απέκτησε ένα ακόμη, «Eric Cantona, the Kung Fu King» (Ερίκ Καντονά, ο βασιλιάς του κουνγκ φου). Μετά την απολογία του, όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για το γεγονός αυτό, η απάντηση που έδωσε μπορεί να χαρακτηριστεί τουλάχιστον αφοπλιστική: «Οταν οι γλάροι ακολουθούν τις τράτες, είναι γιατί νομίζουν ότι θα πετάξουν τις σαρδέλες στη θάλασσα»! Μετά τον οκτάμηνο αποκλεισμό του από τα γήπεδα, πολλοί τον θεώρησαν «τελειωμένο», αλλά αυτός φρόντισε να τους διαψεύσει, καθώς όταν επέστρεψε συνέχισε να ηγείται στην επίθεση της Μάντσεστερ. Ηταν, όμως, η αρχή του τέλους, το οποίο ήρθε με τη λήξη της περιόδου 1996-1997, έχοντας αγωνιστεί 185 φορές με τη φανέλα τη Μάντσεστερ, σημειώνοντας 82 γκολ. «Eτσι κι αλλιώς, είχα προγραμματίσει να εγκαταλείψω το ποδόσφαιρο όταν θα ήμουν στο τοπ της φόρμας μου. Και με τη Μάντσεστερ είχα ήδη φτάσει στην κορυφή της καριέρας μου», δήλωσε ο 31χρονος Γάλλος συγκινημένος στο αποχαιρετιστήριο πάρτι του. Η είδηση του οριστικού αντίο του Kαντονά σόκαρε την πόλη του Μάντσεστερ. «Για την πόλη μας είναι ένας θρύλος», τόνισε από το μικρόφωνο τοπικού ραδιοσταθμού ο εκφωνητής (πλέον) Πάντι Kρίραντ, παλιός παίκτης της Γιουνάιτεντ. Και συνέχισε λέγοντας: «Το Ολντ Tράφορντ δεν πρόκειται να τον ξεχάσει, όπως εξάλλου δεν πρόκειται να ξεχάσει τους "μπέμπηδες" του Mατ Mπάσμπι, τον Aλεξ Φέργκιουσον, τον Nτένις Λόου και τον Mπόμπι Tσάρλτον». Στο Μάντσεστερ λατρεύτηκε όσο λίγοι και είναι χαρακτηριστικό πως σε μια ομάδα, από την οποία πέρασαν παίκτες όπως ο Τζορτζ Μπεστ, ο Μπράιαν Ρόμπσον και ο Μπόμπι Τσάρλτον, ο Καντονά αναδείχθηκε από τους φιλάθλους ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής που αγωνίσθηκε ποτέ στο «Ολντ Τράφορντ». Ενα κεφάλαιο που έκλεισε σχετικά νωρίς για τον Καντονά ήταν η εθνική ομάδα της Γαλλίας. Οι τσακωμοί του με τους εκάστοτε ομοσπονδιακούς προπονητές, με αποκορύφωμα κάποιες υποτιμητικές δηλώσεις, που είχε κάνει για τον Ανρί Μισέλ, ήταν η αιτία που δεν μπόρεσε να προσφέρει όσα θα ήθελε και μπορούσε στην εθνική της πατρίδας του. Τον Αύγουστο του '88 τιμωρήθηκε μ' ένα χρόνο αποκλεισμό από την εθνική Γαλλίας, επειδή είχε αποκαλέσει τον Mισέλ «έναν από τους πιο άσχετους προπονητές στον κόσμο». Η ζωή μετά το ποδόσφαιρο δεν θα μπορούσε να είναι και πολύ διαφορετική για τον Ερίκ Καντονά. Zει, πια, στο Παρίσι και στέκεται στην επικαιρότητα πρωταγωνιστώντας σε αρκετά φιλμ στον κινηματογράφο (σημείωση: αργότερα και σε ντοκιμαντέρ για το ελληνικό ποδόσφαιρο), σε διαφημιστικά σποτ, αλλά και παίζοντας ποδόσφαιρο στην άμμο, όντας ο αρχηγός της εθνικής Γαλλίας στο μπιτς σόκερ. Οι αριθμοί του: Με την εθνική Γαλλίας: 45 αγώνες, 20 γκολ. Σε συλλόγους στην Γαλλία: 222 παιχνίδια, 71 τέρματα. Σε συλλόγους στην Αγγλία: 223 αγώνες, 95 γκολ. Σύνολο σε συλλογικό επίπεδο: 445 παιχνίδια, 166 τέρματα. Με την εθνική μπιτς σόκερ: 2 αγώνες, 1 γκολ. *Δημοσιεύθηκε στην "Καθημερινή" στις 18 Σεπτεμβρίου 2010 και αναφέρεται σε όσα είχε κάνει έως τότε. Η μετέπειτα κοινωνική δράση του Το 2011 ανέλαβε Διευθυντής Ποδοσφαίρου της ομάδας Κόσμος Νέας Υόρκης. Αλλά μεγαλύτερο ενδαφέρον παρουσιάζει η κοινωνική δράση του. Στις 7 Δεκεμβρίου 2010 κάλεσε τον λαό σε κοινωνική επανάσταση κατά των τραπεζών και ενθάρρυνε τους πελάτες των μεγαλύτερων εξ αυτών, ν' αποσύρουν τις καταθέσεις τους, σ' ένδειξη διαμαρυρίας για την παγκόσμια οικονομική κρίση. Η πρότασή του κατέστη η βάση σχετικής εκστρατείας μέσω του διαδικτύου.  Τον Ιανουάριο του 2012, άρχισε να προσπαθεί να συγκεντρώσει 500 υπογραφές από εκλεγμένους αξιωματούχους (στην φωτογραφία, σχετικό δημοσίευμε της "Λιμπερασιόν"), οι οποίες απαιτούνται για να θέσει υποψηφιότητα για την γαλλικές προεδρικές εκλογές. Σκοπός του ήταν να επιτύχει την υποστήριξη της φιλανθρωπικής ομάδας «Εμμαούς», που στηρίζει τους άστεγους.  Τον Ιούνιο του ίδιου έτους υπέγραψε διακήρυξη για την απελευθέρωση του Παλαιστίνιου ποδοσφαιριστή, Μαχμούντ Σαρσάκ, ο οποίος εκρατείτο σε φυλακή του Ισραήλ από τον Ιούλιο του 2009.